راهنمای جامع استاندارد IPX: بررسی مقاومت دستگاه‌های الکترونیکی در برابر آب

بررسی مقاومت دستگاه‌های الکترونیکی در برابر آب (IPx)

در عصر حاضر، مقاومت در برابر آب یکی از ویژگی‌های اصلی دستگاه‌های الکترونیکی است که نقش مهمی در دوام و عملکرد آن‌ها دارد. این ویژگی به‌ویژه در وسایلی که در محیط‌های مرطوب یا در معرض آب قرار می‌گیرند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. استانداردهای IP یا “Ingress Protection” روشی جهانی برای درجه‌بندی مقاومت دستگاه‌ها در برابر نفوذ آب و گرد و غبار هستند. هدف این مقاله بررسی دقیق استانداردهای IPx، تفاوت آن‌ها، و راهنمایی در انتخاب دستگاه مناسب بر اساس این استانداردهاست.

استاندارد IP و نحوه تفسیر آن

استاندارد IP (Ingress Protection) یک سیستم کدگذاری است که برای طبقه‌بندی میزان حفاظت دستگاه‌های الکترونیکی در برابر ورود اجسام جامد (مانند گرد و غبار) و مایعات (مانند آب) استفاده می‌شود. این استاندارد توسط کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) معرفی شده است.

ساختار کد IP

استاندارد IP شامل دو بخش عددی است:

1. عدد اول: نشان‌دهنده سطح محافظت در برابر نفوذ گرد و غبار و اشیاء جامد (مقدار 0 تا 6).
2. عدد دوم: میزان مقاومت در برابر نفوذ آب (مقدار 0 تا 9).

فرمت کلی این استاندارد به شکل “IPXY” ارائه می‌شود، به‌طوری‌که هر عدد نمایانگر سطح مشخصی از حفاظت است. برای مثال، دستگاهی با استاندارد IP68 بالاترین سطح مقاومت در برابر گرد و غبار (6) و آب (8) را داراست.

معنای رقم اول: حفاظت در برابر اجسام جامد

رقم اول استاندارد IP، حفاظت در برابر ورود اجسام جامد را تعیین می‌کند. این بازه شامل 0 تا 6 است:

• 0: بدون هیچ‌گونه حفاظت.
• 1: محافظت در برابر اجسام جامد بزرگ‌تر از 50 میلی‌متر.
• 2: محافظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 12.5 میلی‌متر (مانند انگشت).
• 3: محافظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 2.5 میلی‌متر (مانند ابزارهای کوچک).
• 4: محافظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 1 میلی‌متر (مانند سیم‌های نازک).
• 5: محافظت محدود در برابر گرد و غبار (نفوذ گرد و غبار تاثیری بر عملکرد دستگاه ندارد).
• 6: کاملاً ضد گرد و غبار.

معنای رقم دوم: حفاظت در برابر آب

رقم دوم استاندارد IP میزان مقاومت دستگاه را در برابر ورود مایعات نشان می‌دهد و شامل بازه‌ای از 0 تا 9 است:

• 0: بدون هیچ‌گونه حفاظت.
• 1: مقاومت در برابر قطرات عمودی آب.
• 2: مقاومت در برابر قطرات آب در زاویه حداکثر 15 درجه.
• 3: مقاومت در برابر اسپری آب تا زاویه 60 درجه.
• 4: محافظت در برابر پاشش آب از هر جهت.
• 5: مقاومت در برابر جت آب با فشار پایین.
• 6: مقاومت در برابر جت آب با فشار بالا.
• 7: مقاومت در برابر غوطه‌وری موقت در آب (تا عمق یک متر برای 30 دقیقه).
• 8: مقاومت در برابر غوطه‌وری طولانی‌مدت (طبق شرایطی که سازنده تعیین می‌کند).
• 9K: مقاومت در برابر اسپری آب با فشار و دمای بالا.

چرا استاندارد IP مهم است؟

استاندارد IP به کاربران کمک می‌کند تا با شناخت دقیق مقاومت دستگاه، انتخاب مناسبی داشته باشند. برای مثال، در خرید گوشی‌های هوشمند، ساعت‌های هوشمند یا اسپیکرهای قابل حمل، این استاندارد مشخص می‌کند که آیا دستگاه برای استفاده در محیط‌های مرطوب مناسب است یا خیر. در فروشگاه گجت ایران اکثر محصولات دارای استاندارد های IPx مشخص برای استفاده کاربران را دارست .

جدول انواع استانداردهای IP در برابر آب

جزئیات درجه‌بندی IPX

IPX0 تا IPX3: محافظت محدود

• IPX0: دستگاه هیچ‌گونه مقاومتی در برابر آب ندارد و هرگونه تماس با آب می‌تواند باعث آسیب شود.
• IPX1: مناسب برای محیط‌هایی که قطرات آب به‌صورت عمودی بر دستگاه می‌ریزد.
• IPX2: مقاوم در برابر آب از زاویه 15 درجه؛ برای مثال، دستگاه‌هایی که در محیط‌هایی با رطوبت کم استفاده می‌شوند.
• IPX3: مناسب برای محیط‌هایی با پاشش آب محدود، مانند باران سبک.

IPX4 تا IPX6: محافظت پیشرفته در برابر پاشش

• IPX4: مقاومت در برابر پاشش آب از تمامی جهات؛ مناسب برای وسایلی مانند اسپیکرهای قابل حمل.
• IPX5: مقاومت در برابر پاشش آب با فشار کم؛ مانند شستشوی سطحی.
• IPX6: مقاومت در برابر آب با فشار بالا؛ برای مثال، دستگاه‌هایی که در معرض شستشو یا باران شدید قرار می‌گیرند.

IPX7 و IPX8: مقاومت در برابر غوطه‌وری

• IPX7: مناسب برای غوطه‌وری موقت در آب؛ مانند گوشی‌های هوشمند که در برابر افتادن در آب محافظت می‌شوند.
• IPX8: مناسب برای غوطه‌وری مداوم در آب؛ برای مثال، وسایلی که برای شنا یا غواصی طراحی شده‌اند.

IPX9: مقاومت در شرایط سخت

• مقاومت در برابر پاشش آب با فشار و دمای بالا؛ این سطح برای دستگاه‌هایی که در محیط‌های صنعتی استفاده می‌شوند مناسب است.

محدودیت‌ها و نکات کلیدی

1. آسیب‌پذیری در برابر ضربه: استاندارد IP مقاومت در برابر ضربه را مشخص نمی‌کند.
2. شرایط آزمایشگاهی: تست‌های استاندارد IP در شرایط کنترل‌شده انجام می‌شوند و ممکن است با شرایط واقعی متفاوت باشند.
3. عدم پوشش گارانتی: در بسیاری از موارد، حتی اگر دستگاه دارای استاندارد IP باشد، آسیب ناشی از نفوذ مایعات شامل گارانتی نمی‌شود.

مقایسه IP با سایر استانداردها

در کنار استاندارد IP، برخی دستگاه‌ها از استانداردهای دیگری مانند MIL-STD-810 (استاندارد نظامی ایالات متحده) بهره می‌برند که شامل تست‌هایی مانند مقاومت در برابر دما، لرزش، و ضربه است.

تفاوت “مقاوم در برابر آب” و “ضد آب”

یکی از اشتباهات رایج این است که مقاومت در برابر آب را با ضد آب بودن یکسان می‌دانند. هیچ دستگاهی کاملاً ضد آب نیست. مقاومت در برابر آب به معنای حفاظت در شرایط خاص است و دستگاه‌های مختلف محدودیت‌هایی دارند. برای مثال:

• مقاوم در برابر آب: مناسب برای باران یا پاشش آب، اما نه غوطه‌وری.
• ضد آب (IPX7 و بالاتر): مناسب برای غوطه‌وری موقت یا طولانی‌مدت در آب.

نکات مهم برای نگهداری دستگاه‌های مقاوم در برابر آب

1. از تماس طولانی‌مدت اجتناب کنید: حتی دستگاه‌هایی با رتبه IPX8 ممکن است در صورت تماس مداوم با آب آسیب ببینند.
2. تمیز کردن پس از تماس با آب شور: آب شور می‌تواند به لایه‌های محافظ آسیب برساند؛ دستگاه را با آب تمیز شستشو دهید.
3. خشک کردن کامل: قبل از استفاده مجدد، مطمئن شوید که دستگاه کاملاً خشک شده است.
4. بررسی دوره‌ای دستگاه: ترک‌ها یا خراش‌های سطحی می‌توانند مقاومت دستگاه را کاهش دهند.
5. جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی: موادی مانند کلر و مواد شوینده ممکن است به آب‌بندی دستگاه آسیب برسانند.
6. عدم باز کردن دستگاه: باز کردن درزهای دستگاه می‌تواند عایق‌بندی آن را از بین ببرد.

دستگاه‌های معروف با استاندارد IPx

گوشی‌های هوشمند

• Samsung Galaxy S23 Ultra (IP68): مقاوم در برابر گرد و غبار و غوطه‌وری تا عمق 1.5 متر به مدت 30 دقیقه.
• iPhone 14 Pro (IP68): مقاوم در برابر غوطه‌وری و پاشش آب با فشار بالا.

ساعت‌های هوشمند

• Apple Watch Series 8 (IPX8): مناسب برای شنا و فعالیت‌های زیرآبی محدود.
• Garmin Fenix 7 (IPX8): طراحی شده برای ورزش‌های آبی حرفه‌ای.

ایربادزها

• Sony WF-1000XM4 (IPX4): مقاوم در برابر پاشش آب، اما مناسب برای غوطه‌وری نیست.
• Samsung Galaxy Buds Pro (IPX7): مناسب برای استفاده در زیر باران یا افتادن در آب.

سوالات متداول

1. آیا دستگاه‌های دارای استاندارد IP ضد آب هستند؟

خیر، استاندارد IP تضمینی برای ضد آب بودن کامل ارائه نمی‌دهد. این استاندارد تنها میزان مقاومت در برابر آب را در شرایط خاص نشان می‌دهد.

2. IPX چه تفاوتی با IP کامل دارد؟

اگر رقم اول با X جایگزین شده باشد (مثلاً IPX7)، این بدان معناست که دستگاه در برابر گرد و غبار تست نشده است.

3. چه محصولاتی به استاندارد IP نیاز دارند؟

محصولاتی که در محیط‌های مرطوب یا گرد و غبار استفاده می‌شوند، مانند گوشی‌های هوشمند، هدفون‌های ورزشی و تجهیزات صنعتی، نیازمند استاندارد IP هستند.

نتیجه‌گیری

استاندارد IP یکی از مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی مقاومت دستگاه‌ها در برابر گرد و غبار و آب است. هنگام خرید محصولات، به این استاندارد توجه کرده و محصولی را انتخاب کنید که متناسب با نیازهای شما باشد. همچنین از محدودیت‌های آن آگاه باشید و از دستگاه‌های خود با دقت استفاده کنید.

خوشحال می شویم که نظرات و تجربه های خودتون را با ما به اشتراک بگذارید .